Po zakończonym postępowaniu sądowym uzyskaliśmy tytuł wykonawczy, w oparciu o który możemy wyegzekwować od dłużnika daną należność. Kolejną czynnością, którą należy wykonać, jest złożenie odpowiedniego wniosku do komornika sądowego, który pomoże nam w fizycznym otrzymaniu środków. Jaka jest jednak właściwość miejscowa komornika, tj. który komornik będzie właściwy dla naszej sprawy?
Ogólne zasady właściwości komornika
Jeśli dłużnik nie zapłacił należności wynikającej z orzeczenia sądowego, na podstawie tytułu wykonawczego (którym co do zasady będzie np. prawomocny wyrok zaopatrzony w klauzulę wykonalności) należy skierować do komornika sądowego wniosek egzekucyjny.
W tym miejscu pojawiają się pytania – który komornik sądowy będzie właściwy dla naszego postępowania, czy można taki wniosek skierować do dowolnego komornika bądź istnieją jakiekolwiek ograniczenia w tym zakresie?
Regulacje tej materii zawiera ustawa o komornikach sądowych, która obowiązuje od początku 2019 roku. Ustawodawca daje możliwość wyboru komornika wierzycielowi – wybór ten jednak nie jest dowolny. U podstaw decyzji ograniczenia owego wyboru legło zapewnienie dłużnikowi dostępu do sądu. Stąd też możliwość wyboru komornika ograniczona jest do obszaru apelacji, w której znajduje się siedziba komornika sądowego. Pozwala to na uniknięcie sytuacji, gdy dłużnik zamieszkuje zbyt daleko od siedziby komornika czy też sądu.
Powyższe jednak nie ma zastosowania do spraw, które dotyczą:
- egzekucji z nieruchomości,
- wydania nieruchomości,
- wprowadzenia w posiadanie nieruchomości,
- opróżnienia pomieszczeń (w tym lokali mieszkalnych) z osób lub rzeczy,
- sytuacji, w których stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji z nieruchomości.
Aby posiadać możliwość wyboru komornika, składając wniosek egzekucyjny, należy złożyć w nim oświadczenie o tym, że wierzyciel korzysta z prawa wyboru komornika.
Tak wybrany przez wierzyciela komornik ma jednak prawo odmówić wszczęcia egzekucji, jeśli zachodzi przynajmniej jedna z poniższych sytuacji:
- komornik sądowy posiada zaległości w prowadzonych przez niego sprawach, które przekraczają 6 miesięcy (ten warunek nie ma zastosowania wówczas, gdy łączna ilość wszystkich spraw w roku poprzednim, które wpłynęły do kancelarii komorniczej, nie przekroczyła 1000),
- komornik przyjął w danym roku tyle spraw, że przekroczyło to ilość 2500, zaś skuteczność prowadzonych postępowań egzekucyjnych to mniej niż 35%,
- poziom spraw, które wpłynęły do kancelarii w ciągu roku, przekroczył 5000.
Nadto, ustawodawca dodaje inne obwarowania z tym związane. Mianowicie, komornik co do zasady w czasie pierwszych dwóch lat kalendarzowych prowadzenia kancelarii nie może przyjąć więcej niż 2500 spraw z wyboru wierzyciela w każdym roku. Dodatkowo, jeśli wierzyciel w danym roku złożył do komornika więcej niż 100 spraw, komornik może odmówić przyjęcia większej ilości takich spraw.
Właściwość a przekazanie sprawy innemu komornikowi
Komornik (na wniosek wierzyciela) przekazuje sprawę do komornika właściwego zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego. Do wniosku wierzyciela w takim wypadku załącza się zgodę komornika na przyjęcie sprawy.
Zasady wynikające z właściwości miejscowej komornika wskazują, że jeśli w toku prowadzonej sprawy komornik ustali, że dłużnik w momencie złożenia wniosku zamieszkiwał poza rewirem komornika, a są podstawy do odmowy wszczęcia postępowania egzekucyjnego, to postanowieniem przekazuje sprawę komornikowi właściwości ogólnej dłużnika. Ponadto, jeżeli w takim rewirze jest kilku komorników, wierzyciel zostanie wezwany do wskazania w terminie 7 dni komornika, do którego ma być przekazana sprawa. Brak decyzji wierzyciela w tym czasie spowoduje, że komornik według własnego uznania wybiera komornika, do którego zostanie przekazana sprawa.
Warto dodać, że gdy komornik odmawia wszczęcia egzekucji, wydaje w tym zakresie postanowienie, które doręczane jest wierzycielowi wraz z wnioskiem egzekucyjnym i tytułem wykonawczym.
Z powyższego wynika zatem, że wybór wierzyciela, jeśli chodzi o osobę komornika, jest ograniczony pod względem ilościowym. Ustawodawca wychodzi z założenia, że wybór komornika spoza rewiru powinien być czymś wyjątkowym i jedynie w określonych przypadkach umożliwia odstępstwa od reguły.
Jeśli zależy nam na czasie, najbezpieczniej składać zatem wniosek egzekucyjny do komornika właściwego dla miejsca zamieszkania dłużnika czy miejsca położenia nieruchomości.
